دوست داری همه چیز درباره سگها رو بدونی یا نه؟ اگر آره، پس در ادامه این سفر نسبتا طولانی اما پرماجرا توی مجله حیوانات خانگی بلاپت همراه ما باش تا همه چیز در مورد سگها رو بهت بگیم و تمام دربهای بسته در زندگی این موجود عاشق و وفادار رو، به روت باز کنیم. سگ پیت بول، هاسکی، تریر یا هر نژاد دیگه، فرقی نمیکنه طرفدار یا صاحب کدومشون هستید. مطالبی که امروز قراره دربارهشون صحبت کنیم شامل حال همهی این سگها میشه. اگر جوینده دانایی هستید، این مطلب خیلی وقته برای یک جرعه نگاه و توجه شما داره تشنگی میکشه!
توی اولین نفسهای این مقاله قصد داریم همه چیز در مورد سگ و تاریخچهی عریض و طویلش رو بهتون بگیم. سگها مسیر طولانی رو طی کردن تا به اینجا برسن و میشه اندازه یک کتاب درباره عقبهشون حرف زد. ریشه سگها به به گرگ خاکستری (Canis lupus) برمیگرده و طبق شواهد ژنتیکی، جداییشون از این گرگها بین 27 تا 40هزار سال پیش در جایی توی شمال اوراسیا اتفاق افتاده. برخلاف چیزی که عموم مردم تصور میکنن، اهلی شدن سگها یک اتفاق ناگهانی و یهویی نبوده؛ بلکه فرآیندی نرمنرمک و تدریجی بوده که طی هزاران سال و در تعامل انسان و گرگ شکل گرفته.
احتمالا در ابتدای امر، گرگها از دنبال کردن انسانهای کوچنشین و خوردن باقیمونده غذای شکارشون از اونها سود میبردن. به هر حال اون زمان که خبری از محصولات سگ و غذاهای اختصاصی و این غر و فرها نبوده، پس حیواناتی مثل گرگها باید به هر ضرب و زوری شده شکم خودشون رو سیر میکردن. البته این تعاملی که گرگها با انسانها داشتن، رابطهای همزیستی بوده. یک چیزی تو مایهها همون جاده دوطرفه خودمون؛ گرگها به غذا دسترسی پیدا میکردن و انسانها هم از وجود گرگها به عنوان محافظ و هشداردهنده (آلارم) در برابر خطرات احتمالی بهره میبردن. با گذشت زمان، انسانها گرگهای با ژن برتر، یعنی اونهایی که دارای وفاداری، هوش و توانایی شکار بودن رو از میان این همه خوبان برگزیدن و برای نسلهای بعدی پرورش دادن. این انتخابِ انسانی و جدا از دستِ تقدیر که در حقیقت ابتداییترین شکل مهندسی ژنتیکه، در نهایت منجر به پیدایش نژادهای مختلف سگ با ویژگیهای منحصربهفرد شد.
باستانشناسان و دیرینهشناسان معتقدن که حدود 60 میلیون سال پیش پستانداری کوچیک شبیه به راسو در بخشهایی از آسیای امروزی زندگی میکرده. این موجود که Miacis نام داشته، جد اولیه حیواناتیه که امروزه ما اونها رو به عنوان سگسانان (Canidae) میشناسیم؛ یعنی سگها، شغالها، گرگها و روباهها.
البته Miacis بنده خدا خودش الان هفتتا کفن پوسونده و منقرض شده؛ اما سگسانان شبیه به سگ از اون تکامل پیدا کردن. حدود 30 تا 40 میلیون سال پیش، Miacis به اولین سگ واگعی و غیرکیک به نام Cynodictis تبدیل شد. این حیوون با جثهی متوسط، بدنی درازتر از ارتفاعش، دمی بلند و پوششی پرپشم و پیل (مو)، با گرگهای امروزی تفاوت قابل توجهی داشت. Cynodictis داستانِ ما در طول هزارهها به دو شاخه تقسیم شد؛ یک شاخه در آفریقا و اون یکی در اوراسیا. شاخه اوراسیایی که شهرتش Tomarctus هست، نیا و جدِ گرگها، سگها و روباههاست.
با اینکه شواهد ژنتیکی نشون میدن سگها مستقیما از گرگها (Canis) به تکامل رسیدن، ولی زمان و مکان دقیق اهلی شدن اونها موضوعیه که همچنان جای بحث داره و هنوز مشخص نشده! شواهد قوی هستن که میگن اولین اهلیسازی یک جایی در شمال اوراسیا بین 14 تا 29 هزار سال پیش اتفاق افتاده. توی این منطقه، همونطور که بالاتر هم بهش اشاره کردیم، به احتمال زیاد گرگها با تعقیب انسانهای کوچنشین و تغذیه از باقیمونده طعمههای شکار به اهلی شدن خودشون که یک فرآیند تدریجی و چند هزار ساله بوده کمک کردن. (یه جورایی عملا خودشون کردن که رحمت بر خودشون باد!)
اینطور که شواهد مجددا نشون میدن، جمعیتهای مختلف سگ در نقاط مختلف اوراسیا و طی زمانهای متفاوت سروکلهشون پیدا شده؛ به این صورت که سگها و گرگهای وحشی مدام با هم آمیزش داشتن و جمعیتهای اولیه سگها با جمعیتهای بعدیشون جایگزین شدن. تعدادی مطالعه ژنتیکی هستن که میگن اولین فرآیندهای اهلیسازی توی یک سری مناطق خاص رخ داده. یک مطالعه ادعا میکنه که گرگها 16 هزار و 300 سال پیش توی چین اهلی شدن؛ تا ازشون به عنوان حیوان اهلی بهرهبرداری کنن (همون استفاده ابزاری خودمون). این در حالیه که مطالعه دیگهای گزارش میده که اهلی شدن سگها برای اولین بار مربوط به حدود 12 تا 14 هزار سال پیشه و از نژادی کوچیک از گرگ خاکستری ساکن هندوستان نشات گرفته.
علاوه بر همه این چیزهایی که گفتیم، شواهد ژنتیکی نشون میدن که اولین حضور سگها توی قاره آمریکا مربوط به اولین حضور انسانها توی این قاره نیست و حدودا 10 هزار سال پیش اتفاق افتاده؛ یعنی 5 هزار سال بعد از اولین حضور انسانها توی قاره آمریکا.
یک مطالعه دیگه هم هست (ماشاالله هرچی بلیط مطالعه بوده محققین اینجا خرج کردن!) که این فرضیه رو مطرح میکنه که جد و ریشهی بعضی از سگها از یک شغال آفریقاییه نه گرگ خاکستری! این سگها که در آفریقا پیدا میشن، ممکنه جد برخی از نژادهای بومی آفریقا باشن.
با وجود تنوع شگفتانگیز نژادهای سگ، میتونیم بگیم که نهایتا جد خود سگ و پدرسگ و سایر بستگان و غیره مشترکه؛ یعنی همه سگها از گرگ خاکستری (Canis lupus) تکامل یافتن.
بر اساس یافتههای مطالعات ژنتیکی، سگها به دو گروه اصلی تقسیم میشن: سگهای گروه A که عمدتاً در شرق آسیا گیر میان و سگهای گروه B که در سراسر جهان توزیع شدن.
سگهای گروه A به احتمال زیاد منشاشون گرگهای آسیایی بوده و جزو اولین سگهایی هستن که اهلی شدن. این سگها شامل نژادهایی مثل سگ پشمالو چینی، سگ شیتزو و سگ پیکینیز هستن.
سگهای گروه B به احتمال خیلی زیاد از گرگهای اروپایی تکامل پیدا کردن و بعدا اهلی شدن. از انواع نژادهای این سگها میتونیم به سگ چوپان آلمانی، سگ لابرادور رتریور و سگ گلدن رتریور اشاره کنیم.
با گذشت زمان و تکامل تدریجی سگها، نقش اونها در زندگی انسان هم دستخوش تغییرات شد. سگها از شکارچیان و محافظان اولیه به یارانی وفادار در شکار، چوپانی و گلهداری تبدیل شدن. انسانها با پرورش سگها برای مهارتهای خاص، نژادهای مختلفی رو ایجاد کردن که هر کدوم برای وظایف مشخصی مناسب بودن. سگهای تازی با سرعت و چابکی طعمه رو دنبال میکردن، سگهای چوپان با هوش و غریزه محافظتیشون مراقب گلهها بودن و سگهای سورتمه با قدرت و استقامتی که داشتن انسانها رو در مناطق سردسیر جابجا میکردن.
با گذشت زمان، اهمیت سگها در جوامع بشری بیشتر و بیشتر شد. توی مصر باستان، سگها به عنوان حیوانات مقدس مورد احترام قرار میگرفتن و در مراسم مذهبی و تدفین حاضر میشدن. در یونان و روم باستان، سگها توی جنگها، مسابقات و نمایشها شرکت میکردن. در قرون وسطی، سگها همچنان به عنوان حیوانات کار و همراهان وفادار مورد استفاده قرار میگرفتن و بعضی از نژادهاشون مثل سگهای نگهبان و سگهای شکاری وظایف تخصصیتری رو بر عهده داشتن.
با گذر از قرون وسطی و ورود به دوران مدرن، نقش سگها در زندگی انسانها یک بار دیگه رنگ عوض کرد. با صنعتی شدن جوامع و کاهش نیاز به نیروی کار حیوانی، سگها بیشتر از اینکه به عنوان یار شکار و محافظ و قس علی هذا مورد استفاده قرار بگیرن، به عنوان حیوون خونگی و همراه عاطفی مورد توجه قرار گرفتن. اینطوری شد که پرورش نژادهای جدید سگ با تمرکز بر ویژگیهای ظاهری و خلق و خوی اونها رواج پیدا کرد و سگها به جای گله، به عضوی از خانواده تبدیل شدن!
امروزه، سگها یکی از محبوبترین حیوانات خونگی در جهان هستن. بیش از 200 نژاد سگ با ویژگیهای ظاهری، رفتاری و نیازهای منحصربهفرد وجود داره. اینکه کدوم نژاد سگ برای شما مناسبه به عوامل مختلفی مثل سبک زندگی، فضای زندگی، تجربه نگهداری از سگ و اهداف شما از داشتن سگ بستگی داره.
سگها با وفاداری، هوش، عشق بیحد و حصر و غریزه محافظتی ذاتی خودشون، خیلی تند و سریع، جای خودشون رو در قلب ما انسانها باز کردن. اونها نه تنها یک حیوون خونگی محبوب، بلکه یاران غار و همدمهای وفادار و مشتی هستن که در طول تاریخ شونه به شونه انسانها گام برداشتن و نقشهای مهمی رو در زندگی این موجود دوپا بازی کردن.
سگها در کل موجودات مهرطلبی هستن؛ یعنی دوست دارن از سمت صاحبشون محبت ببینن و بهشون عشق ورزیده بشه؛ بنابراین وقتی این رفتار رو از شما ببینن سگذوق میشن و از خوشحالی دم تکون میدن. مثل خیلی از موجودات دیگه، سگها هم با اینکه بابت اشتباهی سرزنش بشن حال نمیکنن و این مسئله عصبانیشون میکنه. سگها حیوانات به شدت اجتماعی هستن و دوست دارن با انسانها ارتباط برقرار کنن. این موضوع رو میتونید خیلی واضح توی میزان تربیتپذیری که دارن، بازیگوشی و تلاششون برای اینکه خودشون رو عضوی از خانواده شما بکنن، ببینید. اونها به شدت فعال و پرجنبوجوشن. اهل یکجا نشستن نیستن و دوست دارن هر روز بازی و ورزش رو توی برنامهشون داشته باشن.
نمیشه به صورت موبهمو همه چیز درباره سگ و جزئیات اخلاقی اونها رو اینجا گفت؛ چرا؟ چون خلقوخو و رفتار هر سگ بسته به نوع و نژادی که دارن با هم متفاوته؛ و اصلا همین مسئله، یکی از عواملی هست که باعث میشه کاربری هر سگ با اون یکی فرق داشته باش متفاوتی داشته باشه؛ مثلا بعضی از سگها برای زندگی و نگهداری توی آپارتمان مناسبن، ولی یک سریها نه، صرفا نگهبانهای خوبی هستن؛ با این حال یک سری ویژگیهای کلی وجود دارن که میتونیم اونها رو به همهی سگها، فارغ از نژادی که دارن، تعمیم بدیم.
سگها به شدت وفادارن. اغراق نیست اگر بگیم وفادارترین حیوون به انسانها، سگه. اونها فقط یک چیز از شما میخوان، عشق؛ و در ازاش وفاداری خودشون رو بهتون هدیه میکنن.
سگ، حیوونیه که وقتی شما رو دوست داشته باشه، میتونید بدون هیچ شک و شبههای مطمئن باشید که شما رو فقط و فقط به خاطر خودتون میخواد. اصلا مهم نیست روپا باشید یا روی ویلچر، سیاه باشید یا سفید، پولدار باشید یا فقیر، افسرده باشید یا خوشحال، سگتون بدون مرز بهتون عشق میورزه، باهاتون همدردی میکنه و تحت هیچ شرایطی تنهاتون نمیذاره. اگر یه روز افتادید توی چاه و هیچ کس ازش خبر نداشت، میتونید امیدوار باشید بهزودی سگتون برای نجات جون شما، کفش بابا پنجعلی رو برمیداره تا نقی و ارسطو رو برای کمک پیش شما بیاره!
سگها جزو اون دسته از حیوونهای هستن که اصلا زندگی پیچیدهای ندارن. زندگی روزانه اونها توی 4 تا چیز خلاصه میشه: خوردن، خوابیدن و بازی.
میدونیم اینکه شد 3تا؛ چهارمیش هم اینه که اونها دائما دنبال فرصت و موقعیتی هستن تا از طریقش بتونن صاحبشون رو خوشحال کنن. شاید باورتون نشه، ولی اون واقعا عاشق شماست! :)
سگها در کنار وفاداری، عشقورزی و سادهزیست بودن، به شدت فداکار و قانعن. اولویت اونها همیشه صاحبشونه و هیچ کاری رو برای نفع و سود شخصی انجام نمیدن. برای اینکه سگها در زندگی با شما احساس خوشبختی داشته باشن، اصلا نیازی نیست آپولو هوا کنید یا کار خاصی انجام بدید. همین که پیششون باشید و بهشون محبت کنید، کافیه.
تعداد نژادهای سگ بسیار زیاده و هر کدوم ویژگیها و نیازهای خاص خودشون رو دارن. ما توی بلاپت قبلا توی مقاله انواع نژاد سگ، خیلی مفصل همه چیز در مورد سگها و نژادهاشون رو گفتیم و معرفی کردیم؛ به همین خاطر توی این قسمت قصد داریم با یک متر و معیار دیگه، سگها رو گروهبندی کنیم. البته ما نه، موسسه کنل کلاب (AKC)، سازمان حمایت از حقوق مختلف سگها در بریتانیا، خودش قبلا زحمت این کار رو کشیده و همه نژادهای سگ رو به 7 گروه عمده و اصلی تقسیم کرده که در ادامه باهاشون آشنا میشیم:
سگهای کاری، همونطور که از اسمشون مشخصه اهل کارن و از همون ب بسمالله برای کمک کردن به آدمها و کار کردن پا توی این دنیا گذاشتن. سگهای کاری از زمانی که آدمها تصمیم گرفتن سگ رو اهلی کنن و باهاش رفیق بشن وجود داشتن؛ به این ترتیب در مقایسه با سایر گروههای سگ عملا کُندهای محسوب میشن که دود ازش بلند میشه.
سگهای نگهبان و گارد و سگهای سورتمه و گاری در گروه سگهای کاری قرار میگیرن. البته امروزه دیگه از سگهای کاری صرفا کار نمیکشن؛ بلکه خیلیها اونها رو به عنوان پت و حیوون خونگی به سرپرستی میگیرن و نگهداری میکنن. از جمله شناختهشدهترین نژادهای سگ حاضر در این گروه میتونیم به سگ سیبرین هاسکی، دوبرمن پینچر، هاسکی و گریت دین اشاره کنیم.
این سگها که به خاطر هوش و اطاعتپذیریشون شناخته شدهن، برای هدایت و نگهبانی از گلهها پرورش داده شدن. سگهای گله پرانرژی و باهوشن و ذاتا موجودات پروتکتیوی هستن؛ یعنی تمایل به مراقبت کردن دارن. اصلا به همین خاطر سگ گلهن که مراقبت حیوونهای دیگه باشن و کنار هم جمعشون کنن. به خاطر این میزان از حس محافظت و مراقبی که سگهای چوپان دارن، خیلی از خانوادهها اونها رو به عنوان سگ خونگی خودشون انتخاب میکنن تا مراقب خودشون و مخصوصا کودکانشون باشن. این سگها در مقام یک سگ خونگی به شدت مهربون، قابل اعتماد، باهوش و حواس جمعن.
بعضی از نژادهای سگ گله به خاطر پتانسیل تربیتپذیری بالا و هوش سرشاری که دارن، به عنوان یار دوازدهم در زمینِ پلیسها و امدادگرها بازی کرده و در خدمت اونها قرار میگیرن.
از جمله نژادهای محبوب این گروه میشه به ژرمن شپرد، سگ استرالین کتل داگ و بردر کولی اشاره کرد.
تریر اسم یک گروه از نژادهای سگه، نه صرفا یک نژاد؛ به همین خاطر هم الان جزو یکی از گروهبندیهای هفتگانه AKC هست. خیلی از سگهای آپارتمان و خونگی در گروه سگهای تریر قرار دارن. با این حال دلیل به وجود اومدن این سگها، نیاز انسانها به سگ خونگی نبود؛ بلکه جانوران موذی بودن. سگهای تریر ایجاد شدن تا ریشه جانوران موذی مثل موش رو بسوزونن؛ یه چیزی شبیه نقشی که تام توی تام و جری داشت.
با این همه الان دیگه سگهای تریر جایگاهشون خیلی بالاتر از تله موشه. تریرها با جسارت و انرژی بالا، حالا بیشتر به عنوان سگ مراقب و نگهبان یا سگ خونگی مورد استفاده قرار میگیرن.
سگهای شکاری سرعت خوب و قدرت بویایی بینقصی دارن و کاربرد اصلیشون شکاره. شامه قوی این سگها بهشون کمک میکنه بوی طعمه و شکار رو خیلی سریع ردیابی کنن. سگهای تازی یا شکاری پاهای بلندی دارن که باعث میشه سرعت بالایی داشته باشن؛ این ویژگی بهشون کمک میکنه در شکار واقعی با آدمها، شکارهای فرز و سریعی مثل بزکوهی و خرگوش رو با سرعت دنبال کنن. از جمله نژادهای محبوب این گروه میشه به بیگل، هوند، داشهوند و تازی گریهوند اشاره کرد.
سگهای ورزشی رو ممکنه با سگهای شکار اشتباه بگیرید؛ با این حال باید بدونید که این سگها توی بازی شکار به انسانها کمک میکنن و سگهای شکار، توی شکار واقعی. توی بازیهای شکاری که به قصد تفریح انجام میشه، شکارچیها به چند گروه تقسیم میشن و به پرندههایی مثل قرقاول، کبک یا یه سری حیوانات دیگه شلیک میکنن. هر گروه یک یا چند سگ ورزشی با خودش به همراه داره. این سگها به محض اصابت گلوله باید آب دستشونه بذارن زمین، به سمت شکار برن و اون رو برای صاحبشون بیارن. سگهای ورزشی شنا بلدن، پوشش ضخیم و ضدآبی دارن و در شرایط مختلف آبوهوایی مقاومت میکنن. مجموع این ویژگیها باعث میشه حتی اگر شکار توی آب افتاده باشه هم، هیچ محدودیت و چالشی برای پریدن داخل آب و شنا کردن نداشته باشن.
معروفترین نژادهای حاضر در گروه سگهای ورزشی شامل لابرادور رتریور، گلدن رتریور، ژرمن پوینتر مو کوتاه و انگلیش اسپرینگر اسپنیل هستن.
این سگها به خاطر جثه کوچیکی که دارن، اختصاصا به عنوان سگ خونگی و آپارتمانی شناخته میشن. البته خیلی از سگهای دیگه از گروهبندیهای دیگه رو هم میشه به عنوان سگ خونگی به سرپرستی گرفت؛ منتها سگهای عروسکی منحصرا برای همین کاربرد ایجاد شدن. این سگها خیلی مهربون، بااحساس و بغلین. اسمشون واقعا برازندهشونه و میتونید مثل یک عروسک ملوس و بامزه در آغوشتون بگیریدشون.
از جمله نژادهای محبوب این گروه میشه به شیواوا، پامرانین، مینیاتوری اشنایزر، شیتزو و یورکشایر تریر اشاره کرد.
سگهای غیرورزشی شامل تمام نژادهای باقیموندهای هستن که توی هیچ کدوم از شش گروه دیگه جا نگرفتن. در واقع تهِ دیگ هر چی مونده، ریختن توی این گروه؛ به همین خاطر هم از اخلاق، جثه و اندازه به احتمال خیلی زیاد با هم تفاوت دارن و نمیشه یک الگوی مشابه برای همهشون رسم کرد؛ با این حال این رو قطعی میتونیم بگیم که تمام نژادهای این گروه به عنوان سگ خونگی عالین و میتونن یک همراه مهربون و وفادار برای شما باشن.
نژاد چاوچاو، اشپیتز فنلاندی، امریکن بولداگ، بوستون تریر، فرنچ بولداگ و یه تعداد دیگه، نژادهای گروه سگهای غیرورزشی رو تشکیل میدن.
پشتیبانی همه روزه
تضمین اصالت کالا
ارسال در روز بعد از سفارش
مثلا: 0915XXXXXXX