سگ شیتزو، نژاد موردعلاقهی سلطنتیهای باستان، با اصالتی نسبتا مجهول یا شاید بهتره بگیم پرفرضیهست که از یک زندگی کاخنشین اومده و به دست ما رسیده. پس خودتون رو برای سرپرستیِ یک سگ شاهنشین آماده کنید.
شیتزو به واسطه ویژگیهای ظاهریش در دسته سگهای عروسکی و آپارتمانی قرار میگیره. از نظر اخلاقی فوق العادهست، بد قلقی نمیکنه و با همه خوب کنار میاد.
توی مقاله امروز از “بیشتر بدانید؛ شعبه پت شاپ بلاپت قراره با هم زیر و روی این نژاد رو بیرون بکشیم و هر چی هست و نیست رو دربارهشون بدونیم.
پس اگه برای شناخت و معرفی سگ شیتزو اینجایید، همینجا بمونید و شبکه رو عوض نکنید!
مشخصات اخلاقی-رفتاری سگ شیتزو
سگهای شیتزو به هیچ وجه من الوجوهی شبیه نژادهای دیگه مثل سگ دوبرمن، هاسکی، گلدن رتریور و … برای شکار، نگهبانی و کارهایی از این دست ساخته نشدن. اونها شبیه اون ست کریستالی که توی بوفه میذاریم ولی ازشون استفاده نمیکنیم، صرفا یک سگ عروسکی و آپارتمانی هستن و مناسب کار کردن نیستن.
این نژاد به شدت با احساسه. سگ شیتزو یک سره دور و برتون میپلکه تا نوازش شما رو جلب کنه. خوشحالترین حالت این سگها وقتیه که شما توی خونه هستید و بهشون توجه میکنید.
سگهای شیتزو از نظر سطح انرژی هم هیچی کم ندارن؛ با این حال این به اون معنی نیست که اهل خرابکاری باشن. اتفاقا به شدت خلق و خوی آرومی دارن، اهل پارس کردن و سروصدای بیش از حد هم نیستن.
شیتزوها به شدت قانعن و به همین خاطر میشه گفت کاملا سگِ زندگین! فرقی نمیکنه توی خونه روی کاناپه لم بدید یا اینکه برای گردش برید پارک، شیتزو هرجا باشه، وقتی کنار شماست خوشه. یه جورایی به این گفته پایبنده: – دلت کجا خوشه؟ + اونجا که یار خوشه.
مشخصات فیزیکی-ظاهری سگ شیتزو
سگ شیتزو موهای بلند، ابریشمی و نرمی داره. قد و قوارهش ظریفه و بدنش کشیده و خوشتراشه.
رنگ موهاش میتونه سفید، مشکی، قهوهای، طلایی و خاکستری باشه، یا ترکیبی از این رنگها. گوشهای بلند و افتادهای داره و چشمهای گرد و درشتش دنیا رو با کنجکاوی خاصی نگاه میکنه که دقیقا نمیدونید دنبال چی میگرده.
شیتزو با وجود جثه کوچیک، بسیار قوی و پرانرژیه و از فعالیتهای ورزشی هم به شدت استقبال میکنه.
وضعیت آموزشپذیری سگ شیتزو
اوضاع تربیتپذیری سگ شیتزو کاملا رضایتبخشه. اونها به شدت باهوش و آموزشپذیرن. از ما شنیده بگیرید، وقتی ببینید چطوری دستوراتی که بهشون میدید رو اجرا میکنن، کرک و پر براتون نمیمونه!
قصد نداریم انقُلت بیاریم، ولی اگه میخواید یک سگ شیتزو باتربیت داشته باشید، باید پروسه آموزش رو خیلی جدی از سنین کم و تولگی شروع کنید؛ مثلا دستوراتی مثل بشین، برو، بیا و … رو از همون زمان تولگی باهاش تمرین کنید تا از بدو تولد با رفتار درست و آداب اجتماعی آشنا بشه. درسته که شیتزوها اصولا نژاد ماجراجو و شیطونی نیستن، ولی این دلیل نمیشه که توی آموزششون کاهلی کنید. اگه این فرآیند رو جدی نگیرید، اصلا بعید نیست که این سگهای بامحبت و آروم و پرانرژی، براتون دردسر درست کنن! از اونجایی که به ریسکش نمیارزه، پس قبل از وقوع هر مشکل جدیی، آموزش رو جدی بگیرید.
قبلش بگیم که خودمون حواسمون هست گفتیم نژاد شیتزو کلا برای کار، نگهبانی و … ساخته نشده؛ اما اگه از سن کم و تولگی بهشون آموزش بدید، کموبیش پتانسیل این رو دارن که نگهبانی رو یاد بگیرن و در مواقع خطر پارس کنن.
میبینید؟ حتی یه سگی مثل شیتزو هم با آموزش مداوم میتونه کاری رو انجام بده که اصلا براش ساخته نشده! چه برسه به آدمیزاد … (خب این هم از درس انگیزشی امروز که باید از حیوانات یاد بگیریم)
البته باید این نکته رو در نظر داشته باشید؛ شاید شما بتونید به یک سگ شیتزو یاد بدید نگهبانی بده، ولی با توجه به جثه کوچیکش، بهتون قول نمیدیم که همه ازش حساب ببرن. 😅
به صورت تقریبی، روزی 15 الی 20 دقیقه برای آموزش سگهای شیتزو وقت صرف کنید کفایت میکنه. تازه اگه از تشویقیهای مناسب در مسیر آموزش استفاده کنید میتونید این فرآیند رو تسهیل کنید.
رابطه سگ شیتزو با بچهها و سایر حیوانات خونگی
سگ شیتزو با بچهها و بقیه حیوانات خونگی رابطه خوب و سازگاری داره. در کل میتونید روی سگ شیتزو به عنوان یک دوست و عضو آروم و صمیمی خانوادهتون حساب کنید که قرار نیست خیلی سرِ ارتباط گرفتن با سایر پتها یا بچههاتون شما رو توی دردسر و چالشهای غیرقابل حل بندازه. با این همه، یک سری جزئیات درباره این “رابطه” هست که در ادامه بهتون میگیم تا حواستون بهش باشه.
در رابطه با بچهها
بچهها باید یاد بگیرن که با ملایمت با شیتزو بازی کنن؛ مثلا به واسطه جثه کوچیکش فکر نکن توپ فوتباله و ناگهان بلندش نکنن و بندازنش زمین؛ چون ممکنه آسیب ببینه.
چشمهای شیتزو درشت و بیرون زدهن و به همین خاطر بچهها باید مراقب باشن که با انگشت یا اسباببازی این بندگانِ چهارپای خدا رو کور نکنن.
پیرو اون مبحثِ “اشتباه نگرفتنِ سگ شیتزو با توپ”، بهتره بچهها موقع بازی با توله شیتزو روی زمین بشینن تا خطر افتادن و آسیب دیدن سگ وجود نداشته باشه.
در رابطه با سایر حیوانات
اگر توی خونه حیوون دیگهای دارید، باید شیتزو رو به آرومی و با احتیاط بهش معرفی کنید. درسته که شیتزو با حیوانات دیگه خوب کنار میاد، با این حال بازم باید هم به اون هم به حیوون دیگه برای آشنایی فضا بدید و بذارید کم کم با میل خودشون بهم نزدیک بشن.
موقع اولین ملاقات و بازیهای اولیه شیتزو با حیوانات دیگه باید مراقبشون باشید و اطمینان حاصل کنید که هیچ کدوم اذیت یا پرخاشگری نمیکنن.
مزایا و معایب سگ شیتزو
در ادامه معرفی سگ شیتزو، توی این قسمت بنا داریم تا درباره مزایا و معایب سگهای این نژاد صحبت کنیم.
برای درک مزایا سگ شیتزو کافیه برگردید و بخش ابتدایی مقاله تا اینجا رو دوباره بخونید. شیتزوها خوشاخلاق، بامحبت، سازگار، فاقد شیطتنتهای مخرب و به شدت گوگولین. براشون مهم نیست از نظر محیطی کجا زندگی کنن، اونها فقط دوستدارن کنار شما باشن. رابطهشون با سایر پتها و بچهها خوبه و آموزشپذیرن. بقیهش رو هم اگه نخوندید، برگردید و خودتون بخونید. به هر حال ما اینجا داریم زحمت میکشیم. 🙂
و اما معایب سگ شیتزو که این بخش رو بیشتر برای بیان این موضوع آوردیم.
- نمیشه اسمش رو عیب گذاشت، ولی شیتزوها صرفا میتونن یک همراه و دوست برای شما باشن و در هیچ زمینهی کاری مثل نگهبانی یا شکار نباید ازشون توقعی داشته باشید.
- اگه اهل زیاد بیرون رفتنید و احتمال داره پتتون رو مدت طولانی خونه تنها بذارید، سراغ شیتزو نرید. اونها نمیتونن مدت زمان طولانی رو بدون حضور صاحبشون و تنها توی خونه سپری کنن. ممکنه تحت تاثیر این مسئله دچار اضطراب جدایی بشن، زیاد پارس کنن و یک سری رفتارهای خرابکارانهای که انتظارش رو ندارید ازشون سر بزنه.
- هیچ موجود زندهای (دوپا، سهپا، چهارپا و …) نیست که بیمار نشه؛ بنابراین ایراد بنی اسرائیلی دیگهای که میشه به سگهای این نژاد وارد کرد اینه که ممکنه درگیر یک سری بیماریهای ژنتیکی بشن. خطری که خیلی از سگهای نژادهای دیگه رو هم تهدید میکنه.
- سگ شیتزو پتانسیل این رو داره که دچار افت قند خون بشه؛ به همین خاطر هم نباید اونها مدت زیادی گرسنه بذارید. البته از اون طرف ماجرا باید حواستون باشه که بیش از حد غذای سگ نخورن و گرفتار چاقی نشن.
- به خاطر جثهی کوچیکی که دارن، همیشه در خطر آسیبهای استخونی و مفصلی در اثر انجام پرشهای بلند یا حرکت سخت هستن.
نحوه نگهداری از سگ شیتزو
شیتزوها سگهای خیلی خونگرم و سازگاری هستن؛ یعنی با هر شرایطی کنار میان. به همین دلیل هم نحوه نگهداری از سگ شیتزو، فرمول سختی نداره؛ ولی به هر حال دستورالعملهای خاص خودش رو داره. در این پروسه به هر چیزی از لوازم نگهداری از سگ که نیاز داشتید، بلاپت در اختیارتون میذاره
تفاوتی نمیکنه توی آپارتمان نقلی زندگی کنید یا یک خونه بزرگ، شیتزوها تا وقتی کنارتون باشن خوشحالن. ذاتا سگهای خونگی و آپارتمانی هستن؛ ولی خب گاهی هم دوست دارن خارج از خونه یا توی حیاط به بازیگوش بودنشون ادامه بدن.
از نظر سطح فعالیت زیاد براتون دردسر درست نمیکنن. یه کم پیادهروی روزانه براشون کافیه. بیشتر وقتشون رو ترجیح میدن تو بغلتون ریلکس کنن، توی خونه بچرخن، با اسباب بازیهاشون بازی کنن یا با دوی سرعت مهمونها رو تا دم در بدرقه کنن و مطمئن بشن بالاخره از خونه خارج شدن. 😅
سگ شیتزو نه تابستونفَنه نه زمستونفن. محیط زندگیش باید یه هوای معتدلی داشته باشه. در حقیقت اینکه نه گرمادوستن نه سرمادوست دلیل داره. اون هم اینکه چون صورت صاف و تختی دارن، توی هوای سرد باد به صورت مستقیم وارد ریههاشون شده و باعث میشه مریض بشن. از اون طرف چون پوشش مویی بلند و پرحجمی دارن، با هوای گرم هم سازگاری ندارن و دچار گرمازدگی میشن.
یه مسئله دیگه در رابطه با شیتزوها هست که ممکنه شما رو دچار این تصور کنه که نکنه سگم رو دراگه! اون هم اینه که شیتزوها کلا فاز پرواز دارن و عاشق پرشن. نمیدونیم چرا ولی گویا فکر میکنن میتونن پرواز کنن. (تا جایی که خبر داریم هیچ پرندهای در تولد این سگها نقش نداشته)
خلاصه اصلا عجیب نیست که ببینید از روی تخت یا مبل بپرن. حالا ممکنه با خودتون بگید تخت یا مبل که ارتفاعی نداره؛ که در جوابتون باید بگیم برای شما ارتفاعی نداره. برای سگی با اون جثه، پریدن از روی تخت و مبل حکم سقوط آزاد از بالای برج میلاد رو داره. چون جلوی بدنشون سنگینتره، موقع پریدن ممکنه به جلو پرتشن و دچار شکستگی یا حتی ضربه به سر بشن؛ پس موقع بلند کردنشون خیلی مراقب باشید و نذارید خودشون از بغل یا روی مبل و تخت پایین بپرن.
نظافت سگ شیتزو
نظافت روزانه سگ شیتزو به همه بخشهای فیزیکش معطوف نمیشه؛ مثلا باید همیشه موهاشون رو برس بکشید، ولی نیازی نیست هر روز ببریدشون حموم. در ادامه این بخش مفصلتر درباره نظافت سگ شیتزو حرف میزنیم.
مراقبت و نظافت پوست و مو
پوشش موی شیتزو به رسیدگی زیادی احتیاج داره. باید هر روز اونها رو برس بکشید وگرنه به هم گره میخورن و باز کردنشون کار آسونی نیست.
اگه موهاشون گره خورده بود، قبل از برس کشیدن با دست گرهها رو از هم باز کنید.
اجازه ندید موهای شیتزوها به اندازهای بلند بشه که توی دستوپاشون باشه و راه رفتنشون رو مختل کنه. هر چند ماه یکبار برای اصلاح اونها رو پیش آرایشگر مخصوص حیوانات ببرید.
با توجه به موهای بلند سگهای این نژاد، اونها مستعد ابتلا به بیماریهای پوستی هستن؛ پس هفتهی 2 بار حمام رو در دستور کار نظافت سگ شیتزوی خودتون قرار بدید.
مراقبت و نظافت چشم
برای اینکه چشمهای شیتزو درگیر بیماریهای چشمی نشه، لازمه که موهای دور چشمشون رو کوتاه کنید یا با یک کش مو اونها رو بالا نگهدارید؛ چون این نژاد چشمهای درشت و برجستهای دارن و اگه مو بهشون بخوره ممکنه ملتهب بشن.
ریزش اشک در سگهای نژاد شیتزو به خاطر صورت صافی که دارن، رایجه. تولید بیش از حد اشک یا مسدود شدن مجرای اشک لکههای قهوهای مایل به قرمزی گوشه چشم و روی پوزه سگ ایجاد میکنه.
اگر میخواید مانع بروز این لکهها بشید باید همیشه اطراف چشم سگتون رو خشک و تمیز نگهدارید. در صورتی که لکهها بیشتر شدن یا چشمهای سگ قرمز، متورم یا دردناک شدن، باید حتما به دامپزشک مراجعه کنید یا با یک متخصص تماس بگیرید.
مراقبت و نظافت گوش
شیتزوها به دلیل رشد مو داخل مجرای گوشهاشون بیشتر در معرض عفونت گوش قرار دارن. این موها رطوبت رو در خودشون نگه میدارن که میتونه باعث بروز التهاب و عفونت باکتریایی یا قارچی در این سگها بشه.
برای جلوگیری از وقوع عفونت احتمالی میتونید گوشهای سگ شیتزو رو با گوش پاککن خشک تمیز کنید یا زمانی که اونها رو به آرایشگاه بردید، از آرایشگر بخواید موهای زائد داخل گوش رو اصلاح کنه.
انواع نژادهای سگ شیتزو
باشگاه پرورش سگ در آمریکا یا همون AKC، سه نوع از انواع سگ شیتزو رو به رسمیت شناخته: آمریکایی، اروپایی و سلطتنی یا تیکاپ. معیار این تقسیمبندی ویژگیهای ظاهری این سگهاست؛ با این حال بعضی از پرورش دهندهها خلاقیتشون گل میکنه و میان یک والد شیتزو خالص رو با نژادهایی مثل اسپانیل، یورکشایر تریر، پودل و … ترکیب میکنن. به سگهای حاصل از این ترکیبِ مندرآوردی، شیتزو کراس میگن.
در ادامه این شما و این معروفترین انواع سگ شیتزو کراسها:
- مال شی: ماحصل جفتگیری شیتزو و ماتیز
- شینزه: ثمره ترکیب شیتزو و پیکینیز
- بیتزو: خروجیِ آمیزش شیتزو و بیگل
- شی پو: ماحصل جفتگیری شیتزو و پودل
- شورکی زو: ثمره جفتگیری شیتزو و یورکشایر تریر
- کوک آ زو: نتیجه ترکیب شیتزو و کاکر اسپانیل
تاریخچه سگ شیتزو
سگهای عروسکی شیتزو گذشتهی طولانی و پرماجرایی دارن. داستان شیتزو ترکیبی از افسانه، اشرافیت و عشق به حیواناته.
اصلیت این نژاد حسابی گره خورده به افسانه و راز! عدهای میگن شیتزو یکی از 14 نژاد سگ قدیمی دنیاست که قدمتش به 8000 سال قبل از میلاد مسیح توی چین برمیگرده! عدهی دیگری معتقدن که راهبان تبتی این نژاد رو درست کردن و به امپراطورهای چین هدیه میدادن؛ حتی برخی حدس میزنن که شاید با ترکیب نژادهای دیگه مثل لهاسا آپسو یا پیکینیز به وجود اومده باشن.
خلاصه که حرف و حدیث پشت سر ریشه و خاستگاه اصلی این سگها زیاده و مدام یه “یک عدهای” هستن که یه فرضیهای رو صادر میکنن. حالا هرجا به وجود اومدن مهم نیست، چیزی که درباره سگهای این نژاد واضحه و در معرفی سگ شیتزو در ابتدای این مقاله هم اشارهی تلویحی بهش کردیم اینه: از همون قدیم، شیتزوها همدمهای باارزش و موردعلاقه انسان بودن. نقاشیها و نوشتههای دوران سلسله تانگ چین (618 تا 907 بعد از میلاد) تصویر سگهای کوچیکی شبیه به شیتزو رو نشون میدن.
بعد از اون در دوران سلسله مینگ (1368 تا 1644 بعد از میلاد) بود که شیتزوها حسابی مورد توجه قرار گرفتن. خانوادههای سلطنتی چین عاشقشون بودن و بهشون لقبهای جالبی مثل “سگهای شیر کوچولو” میدادن. علتش این بوده که گویا این سگها خیلی باهوش و فرمانبردار بودن و شباهتهایی هم به شیر داشتن.
محبوبیت شیتزو با امپراطور تزی شی (Tzu Hsi) به اوج خودش رسید. تزی شی عاشق حیوانات بود و حتی دستور داد هر کسی که به سگهای کاخ آزار برسونه رو اعدام کنن! (نگاه ابهت مردو! خش میندازه قلبو) اون همچنین برنامههای آموزش پرورشیِ پروپیمونی برای حیوانات تدارک دیده بود.
برخی اسناد تاریخی میگن که شیتزوها در زمان امپراطوری تزی شی کاخ مخصوص به خودشون رو داشتن! حتی بهشون آموزش داده بودن که برای خوشامد ملکه روی دو پا بنشینن و دم تکون بدن. خلاصه که در یک کلمه: لای پر قو زندگی میکردن.
بعد از مرگ امپراطور (نور به قبرش بباره) خیلیها در پی این بودن که صاحب بهترین نژاد شیتزو بشن. به خاطر وجود همین رقابت، روشهای پرورش سگها رو مخفی نگه میداشتن؛ به نوعی هر کسی دستور مخصوص سرآشپز خودش رو برای پرورش این سگها داشت.
سگهای اصطلاحا بیکیفیت حاصل از این پرورشها در بازار فروخته میشدن؛ اما شیتزوهای باکیفیت رو قاچاقی از کاخ بیرون میآوردن و به مهمونهای خارجی یا اشراف چینی هدیه میدادن.
سرانجام در سال 1928 اولین جفت شیتزو توسط Lady Brownrigg، همسر فرمانده کل فرماندهی شمال چین از پکن به انگلستان برده شد. شیتزوها به مرور در اروپا و بعدش آمریکا طرفداران زیادی پیدا کردن. سال 1969 هم رسما توسط باشگاه معروف کنل آمریکا (AKC) به رسمیت شناخته شدن.
بیماریهایی که سگ شیتزو ممکنه بهشون مبتلا بشه
در ادامه این قسمت بهتون میگیم سگ شیتزو مستعد ابتلا به چه بیماریهاییه. البته مستعد بودن دلیل بر سالم نبودن این سگها نیست. تقریبا تمام انواع سگها بسته به نژاد، ژنتیک و ویژگیهایی که دارن مستعد ابتلا به یک سری بیماریها هستن.
-
آلرژی
آلرژی درد مشترک خیلی از سگهاست؛ شیتزو هم یکی از اونها. شیتزوها ممکنه به انواع مختلفی از آلرژی مبتلا بشن. این آلرژی ها میتونه غذایی، تماسی (مثل حساسیت به مواد شوینده یا پتو) یا استنشاقی (حساسیت به گرد و غبار) باشن. درمان اونها بر حسب نوع آلرژی متفاوته و ممکنه شامل تغییر رژیم غذایی، دارو یا کم کردن عوامل حساسیتزا باشه.
-
دیسپلازی هیپ
این بیماری به دلیل رشد غیرطبیعی مفصل لگن ایجاد و باعث بروز درد و لنگیدن سگ میشه.
-
سندروم براکیسفالیک
سگهای شیتزو بهخاطر پوزه کوتاه و صورت صاف، ممکنه دچار مشکلات تنفسی از جمله سندروم براکیسفالیک بشن. این مشکل در اثر تنگ شدن مجرای تنفسی در این نژاد به وجود میاد.
-
لوکس شدن کشکک زانو
دررفتگی کشکک زانو عارضه رایجی در سگهای شیتزوئه که باعث درد و مشکل راه رفتن در اونها میشه.
-
نارسایی کلیه ارثی (دیسپلازی کلیوی جوانی)
این بیماری یک مشکل ژنتیکی هست که در توله سگهای شیتزو دیده میشه. علائم اون شامل تشنگی زیاد، ادرار مکرر، کاهش وزن، استفراغ و بیحالی هست. تشخیص قطعی این بیماری با نمونهبرداری از کلیه انجام میشه و درمانش نیازمند عمل جراحیه.
-
سنگ مثانه و عفونت ادراری
این مشکلات میتونن در اثر رژیم غذایی نامناسب، نگهداشتن ادرار برای مدت طولانی و یا عفونتهای باکتریایی یا ویروسی در سگ ایجاد بشن. اگه آمار قضای حاجت (ادرار) سگتون بالاست، خون توی ادرارش میبینید، موقع ادرار کردن مشکل داره یا بیاشتها شده، حتما اون رو برای معاینه به دامپزشک ببرید.
-
مشکلات چشمی
این نژاد ممکنه به بیماریهای مختلف چشمی مثل التهاب قرنیه، بیرونزدگی کره چشم، رشد غیرطبیعی مژهها، تحلیل تدریجی شبکیه (که باعث کوری میشه) و خشکی چشم دچار بشه. اگه متوجه قرمزی، خارش یا ریزش اشک بیش از حد در چشم سگتون شدین، حتما اون رو برای معاینههای بیشتر نزد دامپزشک ببرید.
-
عفونت گوش
گوشهای آویزون شیتزو باعث میشه داخل گوششون تاریک و گرم باشه و این محیط مناسبی برای رشد باکتری و ایجاد عفونت هست. به این نکته هم مجدد اشاره نمیکنیم که رطوبت رو در خودشون نگه میدارن و این مسئله خودش عاملی برای رشد عفونته. برای پیشگیری از عفونت، باید گوش های سگتون رو مطابق با دستورالعملی که در قسمت نظافت سگ شیتزو گفتیم، تمیز کنید.
-
فتق نافی
این مورد در توله سگهای شیتزو شایعه و معمولا با بالغ شدن توله سگ، فتق هم برطرف میشه. البته در بعضی موارد ممکنه نیاز به جراحی باشه که معمولا همزمان با عقیمسازی انجام میشه.
-
شنت پورتوسیستمی
این بیماری مادرزادی باعث میشه خون به خوبی توسط کبد تصفیه نشه. معمولا جراحی بهترین راه درمان برای این بیماریه.
-
عطسه معکوس
عطسه معکوس زمانی اتفاق میفته که سگ خیلی هیجانزده میشه؛ مثلا وقتی که غذاش رو خیلی سریع میخوره یا در معرض عوامل حساسیتزا قرار میگیره. در این حالت مخاط بینی روی سقف دهان سگ میریزه و باعث میشه نتونه به خوبی نفس بکشه. عطسه معکوس معمولا با صدای خرخر همراهه و ممکنه سگ رو کمی مضطرب کنه.